Kỹ năng hay đam mê mới quyết định sự thành công trong công việc của bạn. Thuyết đam mê thường được các HLV phát triển bản thân và tác giả sách self help khuyên bạn nên theo đuổi. Họ tin rằng chỉ cần tìm ra đam mê của mình, bạn sẽ tìm được công việc có ý nghĩa và thành công. Nhưng trên thực tế, điều đó hiếm khi xảy ra. Thay vào đó, để có sự nghiệp thành công, bạn nên tập trung vào 3 yếu tố: phát triển kỹ năng chuyên môn, có quyền tự chủ trong công việc, và xây dựng mối quan hệ tốt với đồng nghiệp. Bài viết này sẽ chỉ ra những hạn chế của thuyết đam mê, và đề xuất một cách tiếp cận thực tế hơn để đạt được sự hài lòng trong công việc.
Sau khi đọc xong cuốn sách: “Kỹ năng đi trước đam mê” của tác giả Cal Newport, mình đã rút ra được một số điểm quan trọng. Hãy cùng khám phá nhé.
Nội dung chính
Thuyết đam mê được quảng bá rộng rãi nhưng không hiệu quả
“Hãy làm việc bạn yêu thích và bạn sẽ không phải làm việc một ngày nào trong đời mình” hoặc “Hãy theo đuổi đam mê, thành công sẽ theo đuổi bạn”. Đó là lời khuyên phổ biến mà nhiều HLV phát triển bản thân và tác giả sách self help thường nhắc đến. Họ khuyến khích mọi người nên tìm ra đam mê của bản thân, và rồi xây dựng sự nghiệp dựa trên đam mê đó. Lời khuyên này nghe có vẻ hấp dẫn, nhưng nó lại hiếm khi mang lại kết quả như mong đợi. Thực tế, rất ít người may mắn có thể biến đam mê thành nghề nghiệp.
Theo một nghiên cứu của Đại học Canada năm 2002, 84 trong số 100 sinh viên được hỏi đều cho biết họ có một đam mê nào đó. Nhưng phần lớn đam mê đó không liên quan gì đến các ngành nghề hiện có, mà thường là những sở thích cá nhân như âm nhạc, đọc sách, leo núi…Chỉ có 4 sinh viên tìm được đam mê có liên quan trực tiếp tới nghề nghiệp của họ, ví dụ như lập trình máy tính.
Một nghiên cứu khác của Đại học Stanford cũng cho thấy, chỉ 13% số người trưởng thành có công việc liên quan trực tiếp tới đam mê thời thơ ấu của họ. 87% còn lại không hề có mối liên hệ giữa công việc hiện tại và đam mê tuổi teen. Như vậy, rõ ràng là đam mê thực sự gắn liền với nghề nghiệp là điều cực kỳ hiếm gặp. Do đó, lời khuyên “hãy đi theo đam mê” có thể coi là không thực tế, thậm chí là nguy hiểm.
Bởi vì khi quá tập trung vào đam mê mà bỏ qua thực tế của thị trường lao động, nhiều người đã rơi vào tình trạng “nhảy việc” liên tục để tìm kiếm công việc đam mê. Điều đó dễ dẫn đến hụt hẫng, mất phương hướng và cảm giác bất lực. Thay vì mãi mê theo đuổi ảo ảnh đam mê, chúng ta cần có cách tiếp cận thực tế và khả thi hơn để xây dựng sự nghiệp. Đó là tập trung vào 3 yếu tố: kỹ năng, tự chủ và mối quan hệ – thay vì đam mê.
Theo đuổi đam mê thường dẫn đến thất vọng
Kể từ khi thuyết đam mê xuất hiện vào những năm 1970, ngày càng nhiều người tin vào lời khuyên này và bắt đầu rời bỏ công việc ổn định để theo đuổi đam mê. Nhưng điều gì đã xảy ra? Thị trường việc làm không thể đáp ứng hết mong muốn của họ. Do đó, tỷ lệ người hài lòng với công việc giảm sút đáng kể.
Theo thống kê, chỉ 45% người Mỹ hài lòng với công việc của họ vào năm 2010, so với 61% vào năm 1987. Nguyên nhân là vì họ không tìm được công việc đam mê như mong đợi. Thay vào đó là cảm giác mất phương hướng, bế tắc và đôi khi tuyệt vọng. Chính vì thế, thuyết đam mê dù có vẻ lý tưởng nhưng lại hiếm khi đem lại hạnh phúc và thành công như hứa hẹn.
Thay vào đó, hãy tập trung vào 3 yếu tố then chốt
Thay vì mãi mê đuổi theo ảo ảnh đam mê, chúng ta cần có cách tiếp cận thực tế và khả thi hơn. Theo các chuyên gia, có 3 yếu tố then chốt giúp xây dựng sự nghiệp thành công mà không cần dựa vào đam mê:
Phát triển kỹ năng chuyên môn: Thay vì mãi tập trung vào việc tìm kiếm công việc đam mê, bạn nên dành thời gian để trau dồi, nâng cao kỹ năng chuyên môn. Hãy xem công việc như một nghệ thuật, không chỉ đơn thuần là kiếm tiền. Luôn học hỏi, tiếp thu kiến thức và kinh nghiệm từ đồng nghiệp giỏi hơn. Đặt mục tiêu trở thành một “nghệ nhân” trong lĩnh vực của mình. Khi bạn thực sự giỏi giang, các cơ hội tốt hơn sẽ đến. Lúc đó, dù không hoàn toàn đam mê công việc, bạn vẫn có thể tự tin và hài lòng với bản thân.
Có quyền tự chủ trong công việc: Một trong những nguyên nhân khiến người ta không hài lòng với công việc là vì họ không có quyền quyết định. Do đó, bạn cần tìm kiếm những công việc và môi trường làm việc cho phép bạn được tự chủ về lịch trình, cách thức hoàn thành công việc. Điều đó sẽ khiến bạn cảm thấy việc làm có ý nghĩa và trách nhiệm hơn.
Xây dựng mối quan hệ tốt với đồng nghiệp: Yếu tố quan trọng cuối cùng là mối quan hệ với đồng nghiệp và cấp trên. Đừng để công việc biến thành gánh nặng tinh thần. Thay vào đó, hãy chủ động kết bạn với mọi người. Tạo dựng không khí cởi mở, thân thiện. Giúp đỡ đồng nghiệp khi cần thiết. Những điều đó sẽ giúp môi trường làm việc trở nên thoải mái và vui vẻ.
Áp dụng tư duy của nghệ nhân để xây dựng sự nghiệp
Ngoài 3 yếu tố then chốt kể trên, một cách tiếp cận hữu ích khác là áp dụng tư duy của các nghệ nhân. Các nghệ nhân thường không đòi hỏi công việc phải hoàn toàn đam mê. Thay vào đó, họ tập trung vào việc làm chủ nghề nghiệp của mình. Ví dụ, một người thợ mộc chăm chút từng chi tiết trên tác phẩm, dù đó chỉ là một cái ghế bình thường. Hay một đầu bếp vẫn cố gắng chế biến món ăn ngon nhất có thể, cho dù đó không phải là món ông thích. Chính sự tự hào về tay nghề giúp họ cảm thấy hạnh phúc và hài lòng với công việc.
Do đó, thay vì mãi truy tìm đam mê, chúng ta hãy xem công việc là cơ hội để trau dồi tài năng và trở thành nghệ nhân. Khi đã là nghệ nhân, dù công việc có vất vả, chúng ta vẫn có thể tự hào và hạnh phúc.
Kết luận
Thuyết đam mê nghe có vẻ lý tưởng, nhưng trên thực tế lại hiếm khi đem lại thành công và hạnh phúc như kỳ vọng. Thay vào đó, để xây dựng sự nghiệp thành công, chúng ta cần tập trung vào 3 yếu tố then chốt: phát triển kỹ năng chuyên môn, có quyền tự chủ trong công việc, và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với đồng nghiệp. Ngoài ra, việc áp dụng tư duy của các nghệ nhân, tự hào về tay nghề và không ngừng hoàn thiện bản thân cũng sẽ giúp chúng ta cảm thấy hài lòng với công việc, cho dù đó không hoàn toàn là sở thích đam mê.
Hy vọng những lời khuyên thiết thực trên sẽ giúp bạn xây dựng được sự nghiệp thành công và hạnh phúc như mong muốn.
